Ο ταλαντούχος και πολυπράγμων Κωνσταντίνος Κυριακού με αφορμή τα νέα του θεατρικά σχέδια, μίλησε αποκλειστικά στον Πάνο Σταματόπουλο και στο Checkinart, για πολλά και ενδιαφέροντα θέματα!
Κωνσταντίνε, καλώς όρισες στο Checkinart! Σε τι θα σε δει ο κόσμος τη φετινή σεζόν; Ποια είναι τα συναισθήματα σου για τα νέα σου ξεκινήματα;
Καλώς σας βρήκα και ευχαριστώ πολύ για τη φιλοξενία! Φέτος, μέχρι στιγμής, έχει ανέβει στο Vault Theatre Plus, σε δική μου μετάφραση και σκηνοθεσία, το θεατρικό έργο του Καναδού συγγραφέα Τζων Χέρμπερτ Τύχη και των Ανδρών τα βλέμματα (Σονέτο 29), μια παράσταση η οποία παρουσιάζεται με την Υποστήριξη της Πρεσβείας του Καναδά. Το έργο αυτό, που έκανε πρεμιέρα στις 10 Νοεμβρίου, θα παίζεται κάθε Σάββατο στις 18:15 και κάθε Κυριακή στις 21:15, για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων. Ως ηθοποιός βρίσκομαι ακόμα σε συζητήσεις για μία παράσταση, η οποία θα ανέβει το δεύτερο μισό της φετινής χειμερινής περιόδου.
Είμαι περήφανος και ενθουσιασμένος για το ανέβασμα του εν λόγω έργου, διότι –και από πλευράς θεμάτων που θίγονται μέσα σε αυτό, αλλά και από πλευράς της μέχρι τώρα ανταπόκρισης των θεατών– δικαιώνομαι για την επιλογή μου. Η προετοιμασία αυτής της παράστασης έγινε μέσα σε μεγάλη πίεση χρόνου και με τη χρήση των αποθεμάτων της ενέργειάς μου, καθώς συγχρόνως ήμουν βοηθός σκηνοθέτης σε δύο ακόμα θεατρικές παραστάσεις (Frozen και Λωξάντρα). Παρ’ όλα αυτά οι δοκιμές για το έργο Τύχη και των Ανδρών τα βλέμματα (Σονέτο 29) λειτούργησαν ως “τονωτικές” ενέσεις που με ντοπάρανε καλλιτεχνικά! Άλλωστε, κι η συνύπαρξη και η σύμπλευση με τους συνεργάτες μου για το ανέβασμα της συγκεκριμένης παράστασης ήταν άψογες μέσα στις πλήρως εποικοδομητικές και δημιουργικές ανησυχίες, αντιρρήσεις, εξερευνήσεις, αλλά και αναζητήσεις για την ανεύρεση τόσο των χαρακτήρων όσο και του περιβάλλοντός τους.
Τα τελευταία χρόνια εν μέσω της κρίσης, παρατηρούμε μια άνοδο στον τομέα των παραγωγών. Είναι εφικτό να παρουσιαστούν αξιόλογες δουλειές στην τηλεόραση ή το θέατρο με το budget να είναι μειωμένο κατά πολύ;
Λυπάμαι που θα το πω, αλλά θεωρώ ότι αυτή η απολυτοποίηση δε με βρίσκει σύμφωνο! Αναφέρομαι στο γεγονός ότι λέγεται κατά κόρον πως τα τελευταία χρόνια παρουσιάζονται πάρα πολλές παραγωγές τόσο στο θεατρικό όσο και στον τηλεοπτικό χώρο. Χαρακτηριστικά θα παραπέμψω τους ενδιαφερόμενους να δούνε παραδειγματικά τις καταγραφές στο ετήσιο αλμανάκ-περιοδικό Θέατρο του Κρίτα, όπου αναφέρεται ότι –σχεδόν κάθε χρονιά– παρουσιαζόντουσαν περί τις 100 παραστάσεις στην Αθήνα, άλλες τόσες στην επαρχία, περίπου 50 παραστάσεις του μουσικού θεάτρου, του χορού και του μπαλέτου, γύρω στις 30 παιδικές παραστάσεις, και άλλες 30 ερασιτεχνικές και πειραματικές παραστάσεις· και μην ξεχνάμε ότι γυρίζονταν γύρω στις 100 κινηματογραφικές ταινίες μεγάλου μήκους και καμιά δεκαριά μικρού μήκους (π.χ. το 1969 γυρίστηκαν 106 μεγάλου μήκους και 11 μικρού μήκους ταινίες).
Οπότε πια είναι η διαφορά; Αναλογικά είμαστε στο ίδιο σημείο! Οι θεατρικές σκηνές μαζί με τις κινηματογραφικές αίθουσες ήταν και τότε “πάρα πολλές” αν τις συγκρίνουμε με τον πληθυσμό της πρωτεύουσας, αλλά και το θεατρόφιλο κοινό της εποχής εκείνης. Η μόνη διαφορά είναι το ότι σήμερα, εν αντιθέσει με τα προηγούμενα χρόνια, δεν υπήρχαν τόσα πολλά “μικρά” θέατρα, όπου στεγαζόντουσαν τα όνειρα και οι ανησυχίες των καλλιτεχνών (τη λέξη μικρά την τοποθετώ εντός εισαγωγικών για τους ευνόητους λόγους ότι είναι μικρά μόνο σε χωρητικότητα και όχι σε καλλιτεχνικό αποτέλεσμα).
Σήμερα, πιστεύω ότι, οι άνθρωποι που πηγαίνουν στο θέατρο, είναι σε αναλογία, περισσότεροι από τις προηγούμενες δεκαετίες. Από την άλλη, αυτό το φαινόμενο της πολυφωνίας και του πλουραλισμού στην έκφραση της καλλιτεχνικής ανησυχίας άρχισε να εμφανίζεται πριν από την περίοδο της κρίσης και όχι εν μέσω της κρίσης. Αυτό που παρατηρείται εν μέσω της κρίσης είναι η απουσία πληρωμής της καλλιτεχνικής εργασίας, της πνευματικής ανταμοιβής· εν ολίγοις, των αξιοπρεπών αμοιβών ηθοποιών και λοιπών συντελεστών μιας παράστασης. Δε νομίζω ότι πρέπει να επεκταθώ περισσότερο γι’ αυτό που όλοι γνωρίζουμε, αλλά αρνούμαστε να παραδεχτούμε, μα πάνω απ’ όλα να διεκδικήσουμε· την αξιοπρέπειά μας, η οποία –καλώς ή κακώς– αντιστοιχεί με τον όρο: αμειβόμενη εργασία!
Όσον αφορά στην τηλεόραση, θα αναφερθώ σε κάτι κοινότοπο: δε φταίει μόνο το χαμηλό budget για τις μη άρτια τηλεοπτικές σειρές που παρακολουθούμε· ευθύνεται πολύ περισσότερο η έλλειψη χρόνου προετοιμασίας της παραγωγής, της συγγραφής σεναρίου και των δοκιμών με ηθοποιούς και σκηνοθέτες (ναι, όντως θα έπρεπε να γίνεται κι αυτό) πριν από το γύρισμα.
Πώς κρίνεις τη σημερινή νέα γενιά των ηθοποιών; Κυριαρχεί μέσα τους πιο πολύ το αίσθημα της ικανοποίησης μέσα από τη δουλειά τους ή πιο πολύ η δίψα για την εύκολη δημοσιότητα;
Η σημερινή γενιά των ηθοποιών, δυστυχώς –και το λέω με πλήρη συναίσθηση–, παρ’ ό,τι έχει τη δυνατότητα να μελετήσει περισσότερο και να εξελιχθεί σε μεγαλύτερο βαθμό από τις προηγούμενες γενιές, καθώς “τα έχει όλα στο πιάτο” που λένε, δεν το εκμεταλλεύεται αυτό και αρέσκεται σε διάφορες εύκολες λύσεις προκειμένου να ανέβουν στο “σανίδι” και να κάνουν την παράστασή τους. Δεν είμαι ούτε νιχιλιστής ούτε μανιχαϊστής· δηλαδή, δεν τα βλέπω όλα αρνητικά, αλλά ούτε όλα άσπρο-μαύρο. Μολαταύτα, όταν συναντώ και συνομιλώ με συναδέλφους μου της νεότερης γενιάς, αλλά και της δικής μου, και δε γνωρίζουν ποιος είναι ο Λόρκα και τι έχει γράψει, ή αγνοούν το ποιος έγραψε τους Εμιγκρέδες ή το Τέλος του παιχνιδιού, ή ακόμα χειρότερα αδυνατούν να αναφέρουν πέντε Έλληνες θεατρικούς συγγραφείς του Μεσοπολέμου ή ακόμα και της Μεταπολίτευσης, με πιάνει σύγκρυο.
Είπαμε όμως, δεν είμαι μηδενιστής· και δεν είμαι –ούτε κατά διάνοια– απαισιόδοξος! Υπάρχουν πάρα πολύ αξιόλογα στελέχη στο Ελληνικό Θέατρο, τόσο της δικής μου γενιάς όσο και της νεότερης, που μπορούν να κάνουν θαύματα από σκηνής και να δημιουργήσουν καλλιτεχνικά αριστουργήματα. Όμως –υπάρχει πάντα αυτό το όμως που επισκιάζει τους άριστους– αυτά τα άτομα ανήκουν στην ελάχιστη μειοψηφία, η οποία πολλές φορές παρασύρεται από τη μέτρια πλειοψηφία, η οποία αρέσκεται και ικανοποιείται από την απλή προβολή τους από τους τηλεοπτικούς δέκτες ή από το ανέβασμά τους στη σκηνή, για να τους δει η μαμά και ο μπαμπάς τους, άντε και η θεία και ο θείος. Μα το πιο δυσοίωνο για την εξέλιξή τους είναι το ότι, παίζοντας ένα ρολάκι στο θέατρο ή κάνοντας ένα περασματάκι στην τηλεόραση θεωρούν ότι έγιναν θεοί και ότι όλος ο κόσμος περιστρέφεται γύρω από αυτούς! Θα τους πρότεινα να ξεκαβαλήσουν το ουτοπικό “καλάμι” τους και να δούνε τα φωτεινά παραδείγματα γύρω τους, που λάμπουν ακόμα και στο πλήρες blackout.
Τη σημερινή εποχή έχουμε μπει σε ένα διαφορετικό ρυθμό επικοινωνίας με τα social media. Πώς βλέπεις από τη μεριά σου αυτή τη νέα τάση;
Όπως όλα τα καινούργια και διαφορετικά πράγματα στη ζωή μας, έτσι και τα social media, έχουν πολλά θετικά στοιχεία, τα οποία θα πρέπει να τα διαχωρίσουμε από τα αρνητικά τους και να τα “εκμεταλλευτούμε” με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Το πιο βασικό που πρέπει να προσέξουμε είναι η δημιουργία μιας εικονικής και ουτοπικής πραγματικότητας που “κατασκευάζεται” μέσω αυτών των μέσων.
Η “προτυποποίηση” των “τίποτα” είναι φαινόμενο σύνηθες στα social media και εκεί χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή από τους χρήστες αυτών των μέσων.
Υπάρχει για σένα σήμερα ένα καλλιτεχνικό όνειρο;
Ως ρομαντικός και μοναχικός –όχι μονιστής– οδοιπόρος-εξερευνητής των κακοτράχαλων μονοπατιών της Τέχνης του Θεάτρου εν γένει, ονειρεύομαι να καθαρίσει το θεατρικό τοπίο από την ήρα, τα παράσιτα και τους “δήθεν”. Μέσα σε αυτήν τη Νεφελοκοκκυγία ονειρεύομαι να συναπαντηθώ με ανθρώπους με παρόμοια –όχι τα ίδια– αλλά και με αντίθετα οράματα με εμένα, έτσι που με το διάλογο και τον αντίλογο να υπάρξει μια δημιουργική και αναγεννητική καλλιτεχνική έκρηξη.
Τι ετοιμάζεις στο μέλλον;
Το επόμενο διάστημα θα παρουσιαστούν ακόμα δύο μεταφράσεις μου στο θέατρο, ίσως και κάποιες εκδοθούν –συμπληρώνοντας και ξεπερνώντας τη δωδεκάδα των ήδη εκδοθέντων θεατρικών μεταφράσεών μου. Σε μία από αυτές τις παραγωγές συνεργάζομαι και στη σκηνοθεσία. Επίσης, συνεργάζομαι με την ΟΜΑΔΑ Anima, στο ανέβασμα του έργου του Άγγελου Τερζάκη Γαμήλιο εμβατήριο, κάνοντας τη δραματουργική επεξεργασία του κειμένου· και τέλος, αυτό το διάστημα βρίσκομαι σε συζητήσεις και οργανώνω ακόμα δύο σκηνοθεσίες μου στο θέατρο, οι οποίες θα παρουσιαστούν το δεύτερο μισό της φετινής χειμερινής περιόδου, στη μία εκ των οποίων πιθανότατα θα συμμετέχω και ως ηθοποιός.
